Validitas Maslahah Mursalah Sebagai Sumber Hukum

Muhammad Rusfi

Abstract


Syari`ah dalam perspektif hukum merupakan hukum-hukum Allah yang terdapat dalam Alquran dan Sunnah. Namun aspek-aspek hukum yang dikandung kedua sumber tersebut tidaklah memberikan peraturan yang rinci melainkan berbentuk pedoman umum dan global yang memerlukan interpretasi dalam penjabarannya atau bersifat implisit sehingga diperlukan intervensi nalar atau rasio dalam bentuk ijtihad untuk memahaminya. Kemudian berkembanglah suatu pemikiran yang membahas dan memperinci dasar-dasar moral keagamaan dari hukum di antara tujuan-tujuan hukum atau intensi legislasi (maqâsid al-syarî`ah) sebagai upaya untuk menciptakan pondasi rasional, moral dan spiritual dari sistem hukum Islam. Mashâlihul mursalah merupakan hasil ijtihad para ulama dalam mengimplementasikan maqâsid al-syarî`ah sebagai upaya keluar dari kebuntuan suatu permasalahan yang timbul namun secara qath’iy tidak terdapat petunjuk yang jelas dari nas baik Alquran maupun hadits.

Keywords


maslahah mursalah; sumber hukum Islam

Full Text:

PDF

References


Abû Zahrah, Muhammad, Târikh al-Mazâhib al-Islâmiyyah, Bayrût: Dâr al-Fikr al-‘Arabî, t.t.

Ali Yafie, “Konsep Istihsân, Istislâh, Istishâb dan Maslahât al-‘Âmmah”, dalam Budi Munawar Rahman (ed.), Kontekstualisasi Doktrin Islam dalam Sejarah, Jakarta: Yayasan Wakaf Paramadina, 1994.

Âmidi, al-, Saif al-Dîn Abî al-Hasan ‘Alî ibn Abî ‘Alî ibn Muhammad, al-Ihkâm fi Usûl al-Ahkâm, Bayrût: Dâr al-Fikr, 1996.

Anderson, J. N. D., Law Reform in the Muslim Word, London: University of London the Athlon Press, 1976.

Azhar Basyir, Ahmad, Pokok-pokok Persoalan Filsafat Hukum Islam, Yogyakarta: FH-UII, Yogyakarta, 1984.

Bakri, Asafri Jaya, Maqâsid al-Syarî’ah Menurut al-Syâtibî, Jakarta: PT Raja Grafindo Persada, 1996.

Bîk, Muhammad al-Khudarî, Usûl al-Fiqh, Bayrût: Dâr al-Fikr, 1988.

Bîrî, al-, Zakariyâ, Masâdir al-Ahkâm al-Islamiyyâh, Kairo: Dâr al-Ittihâd, 1973.

Bûtî, al-, Muhammad Sa`îd Ramadân, Dawâbit al-Maslahah fî al-Syarî`ah al-Islâmiyyah, Bayrût: Muassasah al-Risâlah, t.t.

Cowan, J. Milton (ed.), A Dictionary of Modern Written Arabic, London: Mac Donald & Evan Ltd., 1980.

Daly, Peunoh dan Quraisy Shihab (ed.), Usûl al-Fiqh, Jakarta: Proyek Pembinaan Sarana dan Prasarana Perguruan Tinggi Agama DITBINPERTAIS, 1986.

Dawâlibî, al-, Muhammad Ma’rûf, al-Madkhal ila ‘Ilm Usûl al-Fiqh, Bayrût: Dâr al-‘Ilm li al-Malâyîn, 1965.

Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Kamus Besar Bahasa Indonesia, Jakarta: Balai Pustaka, 1996.

Djamil, Faturrahman, Filsafat Hukum Islam, Jakarta: Logos Wacana Ilmu, 1997.

Effendi M. Zein, Satria, “Maqâsid Syarî’ât dan Perubahan Sosial”, dalam Dialog, Badan Litbang Depag, Nomor 33 Tahun XV, Januari 1999.

Esposito John L., Women in the Muslim Family Law, Syracuse: Syracuse University Press, 1982.

Friedmen, W., Legal Theory, New York: Columbia University Press, 1970.

Ghazâlî, al-, Abû Hâmid Muhammad ibn Muhammad ibn Muhammad, al-Manhûl min Ta’liqât al-Usûl, Damaskus: Dâr al-Fikr, 1980

Hallaq, Wael B., A History of Islamic Legal Theories: an Introduction to Sunnî Usûl al-Fiqh, New York: Cambridge University Press, 1997.

Haroen, Nasroen, Usûl Fiqh, Jakarta: LogosPublishing House, 1996.

Hasballâh, ‘Alî, Usûl al-Tasyrî’ al-Islâm, Kairo: Dâr al-Ma’ârif, 1964.

Hasîm Kamalî, Muhammad, “Source, Nature and Objektives of Syarî’ah”, dalam Islamic Quarterly, Vol. 33/4 1989.

Ibn Sulaimân, ‘Abd al-Wahhâb Ibrâhîm, al-Fikr al-Usûl, Makkah: Dâr al-Syarûq, 1983.

Jauziyyah, al-, Ibn al-Qayyim, I’lâm al-Muwaqqi’în, Bayrût: Dâr al-Fikr, 1977.

Jurjanî, al-, al-Ta’rîfât, Ttp.: Dâr al-Tunîsiyyah al-Nasyr, 1971.

Juwainî, al-, ‘Abd al-Mâlik ibn Yûsuf Abu al-Ma’âlî, al-Burhân fi Usûl al-Fiqh, Kairo: Dâr al-Ansâr, 1400.

Khallâf, `Abd al-Wahhâb, `Ilm Usûl al- Fiqh, Kairo: Maktabah al- Da`wah al- Islâmiyyah, 1990.

Kurdî, al-, Ahmad al-Hijjî, al-Madkhal al-Fiqh al-Qawâ’id al-Kulliyyah, Ttp.: Dâr al-Ma’ârif, 1979.

Ma`lûf, Louis, al- Munjid fî al- Lughah wa al- A`lâm, Bayrût: Dâr al-Masyriq, 1986.

Mas’ud, Muhammad Khalid, Filsafat Hukum Islam dan Perubahan Sosial, Alih Bahasa Yudian W. Asmin, Surabaya: Al-Ikhlas, 1995.

Mas’udi, Masdar F., “Meletakkan Kembali Maslahat sebagai Acuan Syari’ah”, dalam Jurnal Ilmu dan Kebudayaan, Ulumul Qur`an, No. 3 Vol. VI Tahun 1995.

Mustafâ Ahmad Zarqâ, al-Fiqh al-Islâmî fi Saubihi al-Jadîd, Damaskus: Dâr al-Fikr, 1968.

Nadwî, al-, ‘Alî Ahmad al-Qawâ’id al-Fiqhiyyah, Damaskus: Dâr al-Qalam, 1994.

Naim, al-, Abdullah Ahmed, Dekonstruksi Syari’ah, Alih Bahasa Ahmad Suaedy dan Amiruddin Arrani, Yogyakarta: Pustaka Pelajar, 1994.

Paret, Rudi, Istihsân and Istislâh Shorter Encyclopaedea of Islam, Leiden: EJ. Brill, 1961.

Qadîr, al-, ‘Alî Hasân ‘Abd Nazrah ‘Âmmah fi Târikh al-Fiqh al-Islâmî, Kairo: Dâr al-Kutub al-Hadîsah, 1965.

Qarafî, al-, Syihâb al-Din, Syarh Tanqîh al-Fusûl fi Ikhtisâr al-Mahsûl fi al-Usûl, Kairo: Dâr al-Fikr, 1973.

Qardawî, al-, Yûsuf, al-Marji`iyyah al-`Ulyâ fî al-Islâm li al-Qur’ân wa al-Sunnah, Kairo: Maktabah Wahbah, t.t.

Rabî’ah, al-, ‘Abd al-‘Azîz ibn ‘Abd al-Rahmân ibn ‘Alî, Adillah al-Tasyrî’ al-Mukhtalaf fi al-Ihtijâj bihâ, Bayrût: Muassasah al-Risâlah, 1979.

Raisûnî, al-, Ahmad, Nazariyyah al-Maqâsid ‘inda al-Syâtibî, Riyâd: Dâr al-’Alamiyyah al-Kitâb al-Islâmiyyah, 1992

Râzî, al-, Fakhr al-Dîn, al-Mahsûl fi ‘Ilm Usûl al-Fiqh, Bayrût: Dâr al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1988.

Salâm, al-, ‘Iz al-Dîn ‘Abd, Qawâ’id al-Ahkâm fi Masâlih al-Anam, Kairo: al-Istiqâmât, t.t.

Subarî, al-, Zakaria, Masâdir al-Ahkâm al-Islâmiyyah, Kairo: Dâr al-Ittihâd al-‘Arabî li al-Tibâqah, 1975.

Subkî, al-, Taj al-Dîn, al-Ibhâj fi Syarh al-Minhaj, Bayrût: Dâr al-Kutub al-Islâmiyyah, 1984.

Tâhir, Muhammad, Maqâsid al-Syarî’ah al-Islâmiyyah, Tunisia: Syikât Tunisia, t.t.

Tâlib, Sûfî Hasan Abû, Tatbîq al-Syarî’ah al-Islâmiyyah fi Bilâd al-‘Arabiyyah, Kairo: Dâr al-Nahdah al-‘Arabiyyah, 1995.

Zaidân, ‘Abd al-Karîm, al-Wâjiz fi Usûl al-Fiqh, Baghdâd: Dâr al-‘Arabiyyah li al-Tibâ’ah, 1977.

Zarqâ, al-, al-Syaikh Ahmad ibn al-Syaikh Muhammad, Syarh al-Qawâ’id al-Fiqhiyyah, Damaskus: Dâr al-Qalam, 1357 H./1938 M.

Zuhailî, al-, Wahbah, al-Wâsit fi al-Usûl al-Fiqh, Dimasyqî: Matba’ât al-Islâmiyyât, 1967.




DOI: http://dx.doi.org/10.24042/adalah.v12i1.175

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2014 AL-'ADALAH

Creative Commons License

Al-'Adalah is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.